Buğdayın Yetişme Koşulları ve Buğday Ekimi
Buğday ekim zamanı, ekim yapılan bölgenin iklim ve toprak koşullarına bağlı olarak değişir.
Buğday Nerede Yetişir?
Buğday hangi bölgede yetişir? sorununda cevabı Türkiye'de kışın buğdayın yetiştiği yerler; İç Anadolu, Marmara, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde tercih edilir. Türkiye'de yazın buğdayın yetiştiği yerler ise Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve kıyı Ege bölgelerinde tercih edilir.
Türkiye'de Buğdayın Yetişme Koşulları
Türkiye'de genellikle iki ana ekim dönemi vardır:
Kışlık Buğday Ekimi
- Ekim Zamanı: Eylül sonu ile Kasım başı arasında yapılır.
- Avantajları: Kış yağışlarından faydalanarak verimli bir şekilde gelişir ve buğday hasat zamanı genellikle Haziran ve Temmuz aylarına denk gelir.
Yazlık Buğday Ekimi
- Ekim Zamanı: Şubat sonu ile mart sonu arasında yapılır.
- Avantajları: Hızlı büyüme sağlar ve yaz aylarında daha erken hasat edilebilir.
Buğday Ekiminde Dönüme Atılacak Tohum Miktarı
Buğday ekiminde dönüme atılacak tohum miktarı, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Ancak genel bir kılavuz olarak, ortalama olarak bir dönüme (1.000 metrekare) 20-25 kilogram buğday tohumu atılır. Tohum miktarı, aşağıdaki faktörlere bağlı olarak değişebilir:
- Tohum Çeşidi: Farklı buğday türleri ve çeşitleri farklı tohum miktarları gerektirebilir.
- Toprak Yapısı: Toprağın verimliliği ve yapısı, tohum miktarını etkileyebilir.
- Ekim Yöntemi: Serpme ekim, mibzerle ekim gibi farklı ekim yöntemleri farklı tohum miktarları gerektirebilir.
- İklim Şartları: Bölgenin iklimi, yağış miktarı ve diğer çevresel faktörler de tohum miktarını etkileyebilir.
Buğday ekiminden önce toprağın iyi bir şekilde hazırlanması, yüksek verim elde etmek için oldukça önemlidir. İşte buğday ekimi öncesinde yapılması gereken toprak hazırlığı adımları:
Buğday Ekimi Öncesi Toprak Hazırlığı
Buğday Yetişme Koşulları ve Toprak Analizi
- İlk olarak, toprak analizi yaparak toprağın pH değeri, besin maddeleri ve organik madde içeriği hakkında bilgi edinilmelidir.
- Toprak analiz sonuçlarına göre gerekli gübreleme yapılmalıdır.
Buğday Yetiştiriciliği ve Toprak İşleme
- Sürme: İlkbahar veya sonbaharda toprağı sürerek gevşetmek ve yabancı otları yok etmek önemlidir. Sürme işlemi, toprağın hava almasını sağlar ve su tutma kapasitesini artırır.
- Diskaro ve Tapan: Sürme işlemi sonrası toprak yüzeyini düzeltmek ve parçalamak için diskaro veya tapan kullanılabilir. Bu işlem, tohum yatağını hazırlamak için önemlidir.
Buğday Yetişme Koşulları ve Buğday Gübreleme
- Toprak analiz sonuçlarına göre belirlenen gübreleme programına uygun olarak temel gübreleme yapılmalıdır.
- Fosfor, potasyum ve azot gibi temel besin maddeleri toprağa eklenmelidir.
Ekim Öncesi İlaçlama
- Yabancı otlarla mücadele için ekim öncesi herbisit uygulaması yapılabilir.
- Ayrıca, toprak kaynaklı hastalık ve zararlılara karşı tohum ilaçlaması yapılabilir
Toprak Neminin Kontrolü
- Ekim öncesinde toprağın yeterli nem seviyesinde olması önemlidir. Gerekirse sulama yapılmalıdır.
- Ekim Yönteminin Belirlenmesi:
- Mibzerle ekim veya serpme ekim gibi ekim yöntemlerinden biri tercih edilmelidir. Mibzerle ekim, daha düzenli ve homojen bir dağılım sağlar.
Son Hazırlıklar
- Tohum yatağını hazırlamak için son bir kez toprak yüzeyi düzeltilmelidir.
- Gerekirse toprağın üst kısmı hafifçe sıkıştırılarak ekim için uygun hale getirilmelidir.
Buğday Ekiminden Sonra Gübreleme
Buğday ekiminden sonra yapılacak gübreleme, bitkinin gelişimini desteklemek ve verimi artırmak için oldukça önemlidir. İşte buğday ekiminden sonra yapılacak gübreleme adımları:
Azotlu Gübreleme
Azot (N), buğdayın büyüme ve gelişimi için en önemli besin maddelerinden biridir. Azotlu gübreleme genellikle 2 veya 3 aşamada yapılır:
- Çıkış Sonrası (Çimlenme Dönemi): Bu dönemde azotlu gübreleme bitkinin kök gelişimini teşvik eder ve güçlü bir başlangıç sağlar. Ekimden 2-4 hafta sonra uygulanabilir.
- Kardeşlenme Dönemi: Buğdayın kardeşlenme döneminde (genellikle ekimden 6-8 hafta sonra) azot ihtiyacı artar. Bu dönemde yapılan gübreleme, bitkinin daha fazla kardeş vermesini sağlar.
- Sapa Kalkma Dönemi: Buğdayın sapa kalkma döneminde (ilkbaharda) yapılan azotlu gübreleme, başak oluşumu ve tane dolumu için önemlidir. Bu dönemde yeterli azot sağlanması, verimi doğrudan etkiler.
Fosforlu ve Potasyumlu Gübreleme
Fosfor (P) ve Potasyum (K), bitkinin kök gelişimi, buğdayda çiçeklenme dönemi ve su dengesi için gereklidir:
- Fosforlu Gübreleme: Fosfor, genellikle ekimden önce veya ekim sırasında taban gübresi olarak uygulanır. Fosfor, kök gelişimini teşvik eder ve erken büyüme döneminde bitkinin ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlar.
- Potasyumlu Gübreleme: Potasyum, buğdayın su dengesini korur ve hastalıklara karşı direncini artırır. Potasyumlu gübreleme de genellikle ekim öncesi veya ekim sırasında yapılır. Ancak, bitki gelişim dönemlerinde de ihtiyaç durumuna göre ek uygulamalar yapılabilir.
Mikro Besinler
Buğday bitkisi, azot, fosfor ve potasyum dışında bazı mikro besinlere de ihtiyaç duyar. Bunlar arasında çinko (Zn), mangan (Mn), demir (Fe), bakır (Cu) ve bor (B) bulunur. Mikro besin eksiklikleri, toprak analizi ile belirlenebilir ve gerektiğinde yapraktan veya toprağa uygulanabilir.
Sulama ile Gübreleme
Sulama sistemleri kullanarak yapılan gübreleme (fertigasyon) da buğday yetiştiriciliğinde kullanılabilir. Bu yöntem, özellikle sulu tarım yapılan alanlarda gübrelerin daha etkili bir şekilde bitkiye ulaşmasını sağlar.
Haberler
